نوروپاتی چشمی ارثی لبر

نوروپاتی چشمی ارثی لبر

Leber hereditary optic neuropathy

OMIM:#535000

توصیف بیماری

نوروپاتی چشمی ارثی لبر ( LHON)  ،  از دست دادن بینایی با فرم وراثتی میباشد. گرچه این بیماری معمولا در نوجوانی یا بیست سالگی فرد شروع میشود ، موارد نادر ممکن است در اوایل کودکی یا دیرتر در بزرگسالی ظاهر شوند. به دلایل نامشخص ، مردان بسیار بیشتر از زنان تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرند. تیره و تار شدن دید معمولا از علائم اولیه LHON میباشد. این مشکلات دید ممکن است در یک چشم یا همزمان در دو چشم شروع شوند ؛ اگر از دست دادن بینایی در یک چشم شروع شود ، چشم دیگر معمولا طی چندهفته یا چند ماه درگیر میشود. با گذر زمان ، دید در دو چشم با از دست دادن شدید وضوح تصاویر (تیزبینی) و دید رنگی ، بدتر میشود.

این بیماری در اصل بینایی مرکزی که برای کارهای ظریف مثل خواندن ، رانندگی و تشخیص چهره ها مورد نیاز است را تحت تاثیر قرار میدهد. از دست دادن بینایی از مرگ سلول ها در عصبی که اطلاعات دیداری را از چشم ها به مغز منتقل میکند (عصب چشمی) ، نشات میگیرد. اگرچه دید مرکزی به تدریج در درصد کمی از موارد بهبود میابد ، در بیشتر موارد از دست دادن بینایی چشمگیر و دائمی میباشد. از دست دادن بینایی معمولا تنها نشانه LHON میباشد ؛ گرچه ، برخی خانواده ها با علائم و نشانه های دیگری گزارش شده اند. در این افراد ، بیماری به عنوان ( LHON plus ) توصیف میشود. علاوه بر از دست دادن بینایی ، ویژگیهای LHON plus میتواند شامل اختلالات حرکتی ، لرزش و آنومالی های سیگنال های الکتریکی کنترل کننده ضربان قلب ( نقایص هدایت قلبی ) ، باشد. برخی افراد بیمار ویژگیهایی مشابه با ویژگیهای بیماری  ام اس (اسکلروزیس چندگانه)  نشان میدهند. ام اس یک اختلال مزمن است که از طریق ضعف عضلانی ، هماهنگی ضعیف ، بی حسی و یک سری از مشکلات دیگر ، شناسایی میشود.

فراوانی

شیوع LHON در بیشتر جمعیت ها ناشناخته است. این بیماری ١ در ٣٠٠٠٠ تا ٥٠٠٠٠ فرد در شمال شرقی انگلستان و فنلاند را درگیر می کند.

علل بیماری

جهش در ژن های MT-ND1 ، MT-ND4 ، MT-ND4L یا MT-ND6 میتواند منجر به LHON شود. این ژن ها در DNA اندامک های سلولی به نام میتوکندری ها ( اندامک هایی که انرژی حاصل از غذا را به فرم قابل استفاده توسط سلول ها ، تبدیل میکنند ) ، یافت میشوند. اگرچه بیشتر DNA در کروموزوم های داخل هسته بسته بندی شده است ، میتوکندری ها نیز دارای مقدار کمی DNA میباشند که به عنوان DNA میتوکندریایی یا mt.DNA شناخته می شود. ژن های مرتبط با LHON هر کدام دستورالعمل هایی برای ساخت پروتئینی که در عملکرد طبیعی میتوکندری ها مشارکت می کند ، فراهم می کنند. این پروتئین ها بخشی از یک کمپلکس آنزیمی بزرگ در میتوکندری ها که به تبدیل اکسیژن ، چربی ها و قندهای ساده به انرژی کمک میکند ، میباشند. جهش در هر یک از این ژن ها این فرآیند را مختل می کند.

اینکه چگونه این تغییرات ژنتیکی باعث مرگ سلول ها در عصب چشمی شده و منجر به ویژگیهای ویژه LHON میشوند ، مبهم باقی مانده است. درصد چشمگیری از افراد دارای یک جهش ایجاد کننده LHON ، هیچ کدام از ویژگیهای این اختلال را کسب نمی کنند. بویژه ، بیش از ٥٠ درصد از مردان با یک جهش و بیش از ٨٥ درصد زنان دارای یک جهش ، هرگز از دست دادن بینایی یا مشکلات مرتبط را تجربه نمی کنند. فاکتورهای دیگری ممکن است تعیین کننده کسب علائم و نشانه های بیماری باشد. فاکتورهای محیطی مثل استعمال سیگار و یا الکل ، ممکن است در ایجاد این بیماری مشارکت کنند ، گرچه نتایج تحقیقات متناقض میباشند. دانشمندان نیز در حال بررسی تاثیر تغییرات در دیگر ژن ها در ایجاد علائم بیماری ، می باشند.

الگوی توارث

LHON با الگوی توارث میتوکندریایی به ارث میرسد ، که به عنوان وراثت مادری نیز شناخته میشود. این الگوی توارث برای ژن هایی که در mtDNA وجود دارند ، به کار برده میشود. به این علت که سلول های تخمک و نه سلول های اسپرم ، میتوکندری خود را به جنین در حال رشد انتقال میدهند ، فرزندان میتوانند اختلالاتی که از جهش های mtDNA نشات می گیرند را تنها از مادر خود به ارث ببرند. این اختلالات میتوانند در هر نسلی از خانواده ظاهر شده و  هر دو جنس مذکر و مونث را درگیر کنند ، اما پدران نمیتوانند صفات مرتبط با تغییرات mtDNA را به فرزندان خود انتقال دهند. اغلب افرادی که ویژگیهای LHON را کسب میکنند ، هیچ تاریخچه خانوادگی از بیماری ندارند. به این علت که ممکن است یک فرد حامل جهش در mtDNA خود هیچ گونه علامت و نشانه ای از بیماری نداشته باشد ، پیش بینی ظهور  نابینایی یا دیگر مشکلات در اعضای یک خانواده حامل جهش ، دشوار است. قابل ذکر است که تمام زنان دارای یک جهش mtDNA ، حتی آن هایی که هیچ علائمی ندارند ، تغییرات ژنتیکی را به فرزندان خود منتقل خواهند کرد.