طیف نوروپاتی - آتاکسی

طیف نوروپاتی - آتاکسی

Ataxia neuropathy spectrum

OMIM: #609286 , #258450

توصیف بیماری طیف نوروپاتی - آتاکسی

طیف نوروپاتی آتاکسی  عضوی از یک گروه از بیماری ها به نام اختلالات مرتبط با  POLG   است. اختلالات این گروه با طیف وسیعی از علائم مشابه که عملکرد عضلانی، عصبی و مغز را تحت تاثیر قرار می دهند، مشخص می شوند. در حال حاضر طیف نوروپاتی آتاکسی شامل بیماری هایی است که قبلا به نام سندرم آتاکسی مغلوب میتوکندریایی  ( MIRAS)   ، دیس آرتری نوروپاتی آتاکسی حسی  و افتالموپلژی (SANDO) نامیده میشدند. همانطور که از نام طیف نوروپاتی آتاکسی مشخص است،  معمولا افراد مبتلا دچار اختلال در هماهنگی و تعادل حرکات (آتاکسی) و  اختلالات عملکرد عصبی (نوروپاتی) می باشند. نوروپاتی را می توان به گروه های حسی (sensory)، حرکتی (motor) و یا ترکیبی از این دو (mixed)  طبقه بندی کرد. نوروپاتی حسی باعث بی حسی، خواب رفتن  و یا درد در بازوها و پا ها می شود. همچنین نوروپاتی حرکتی  باعث ایجاد اختلال در اعصاب مورد استفاده در حرکات عضلات، میشود. بیشتر افراد مبتلا به طیف نوروپاتی اتاکسی دچار اختلال مغزی شدید (انسفالوپاتی) و تشنج  میباشند. برخی افراد بیمار دارای ضعف در عضلات خارجی چشم (افتالموپلژی) میباشند که منجر به افتادگی پلک ها (ptosis)  میشود.  از دیگر علائم و نشانه های این اختلال می توان کشیدگی غیرارادی عضلانی (میوکلونوس) ،  بیماری کبد ، افسردگی، سردرد های میگرنی یا نابینایی را نام برد.

فراوانی بیماری طیف نوروپاتی - آتاکسی

شیوع طیف نوروپاتی آتاکسی نامشخص است.

علل بیماری طیف نوروپاتی - آتاکسی

جهش در ژن POLG و به ندرت در ژن TWNK، باعث ایجاد طیف نوروپاتی آتاکسی  می شود. ژن POLG دستور العمل هایی  برای ساخت بخشی به نام زیر واحد آلفا در پروتئین پلی مراز گاما  فراهم میکند. ژن TWNK  دستورالعمل های ساخت پروتئینی به نام Twinkle را فراهم می کند. پلی مراز گاما و twinkle در اندامک های درون سلولی به نام میتوکندری  فعالیت دارند. میتوکندری ها برای تبدیل انرژی مواد غذایی به شکل مورد استفاده سلول ها، از اکسیژن استفاده می کنند. همچنین این اندامک ها، دارای مقدار کمی DNA به نام DNA میتوکندریایی (mtDNA) می باشند که برای عملکرد طبیعی آن ها ضروری است. وجود پلی مراز گاما و twinkle در فرآیند همانند سازی DNA، که طی آن نسخه های جدیدی از mtDNA  تولید می شود، ضروری است.

پلی مراز گاما یا twinkle جهش یافته باعث کاهش همانندسازی mtDNA می شوند. اگرچه مکانیسم این فرایند نامشخص است، اما جهش در ژن  POLG اغلب سبب کاهش همانند سازی mtDNA و جهش در ژن TWNK اغلب منجر به حذف مناطق بزرگی از mtDNA می شود. کاهش یا حذف mtDNA  بیشتر در سلول های عضله، مغز یا کبد رخ می دهد. کاهش همانند سازی mtDNA موجب کاهش انرژی سلول شده  که این اختلال می تواند باعث ایجاد علائم طیف نوروپاتی آتاکسی شود.  نقش حذف های   mtDNA در ایجاد علائم و نشانه های این بیماری نامشخص است.

الگوی توارث بیماری طیف نوروپاتی - آتاکسی

الگوی توارث در طیف نوروپاتی آتاکسی، بسته به  ژن مرتبط، متفاوت است.جهش های ژن  POLG منجر به ایجاد فرمی از بیماری با الگوی توارث اتوزومال مغلوب میشوند. به این معنی که  هر دو کپی ژن در هر سلول دارای جهش می باشند. والدین فردی با بیماری اتوزومی مغلوب هر کدام یک کپی از ژن جهش یافته را حمل میکنند ، اما معمولا علائم و نشانه های بیماری را نشان نمیدهند.

جهش های ژن  TWNK  منجر به ایجاد فرمی از بیماری با الگوی توارث اتوزومال غالب میشوند. به این معنی که یک کپی از ژن تغییریافته در هر سلول برای ایجاد بیماری کافی است.