سندروم آلپورت

سندروم آلپورت (Alport syndrome)

توصیف بیماری سندروم آلپورت

سندروم آلپورت یک بیماری ژنتیکی است که از طریق بیماری کلیوی ، از دست دادن شنوایی و آنومالی های چشمی ، شناسایی میشود. افراد مبتلا به سندرم آلپورت ،  از دست دادن پیشرونده عملکرد کلیه را تجربه میکنند. تقریبا در ادرار تمام افراد بیمار خون وجود دارد (هماچوری ) ، که نشاندهنده عملکرد غیرعادی کلیه ها میباشد. بسیاری افراد مبتلا به سندرم آلپورت سطوح بالایی از پروتئین را نیز در ادرار خود دارند (پروتئینوری ) . عملکرد کلیه ها حین پیشرفت این بیماری کاهش میابد و منجر به مرحله آخر بیماری کلیوی ( ESRD) میشود. افراد مبتلا به سندرم آلپورت ، طی اواخر کودکی یا اوایل نوجوانی ، مکررا از دست دادن شنوایی حسی عصبی ، که از طریق آنومالی های گوش داخلی ایجاد میشود را تجربه میکنند. افراد بیمار ممکن است شکل عدسی چشم هایشان را از دست بدهند و رنگ آمیزی غیرعادی بافت حساس به نور در پشت چشم ( شبکیه ) را نیز داشته باشند. این آنومالی های چشمی ندرتا منجر به از دست دادن بینایی میشوند.

فراوانی سندروم آلپورت

سندرم آلپورت تقریبا در ١ در ٥٠٠٠٠ نوزاد تازه متولد شده ، ظاهر میشود.

علل سندروم آلپورت

جهش در ژن های COL4A3 ،COL4A4 و COL4A5 منجر به ایجاد سندرم آلپورت می شود. این ژن ها هر کدام دستورالعمل هایی برای ساخت یک پروتئین به نام کلاژن تیپ ٤ ، فراهم می کنند. این پروتئین نقش مهمی در کلیه ها ، بویژه در ساختارهایی به نام گلومرول ها ، ایفا میکند. گلومرول ها خوشه هایی از رگ های خونی ویژه هستند که آب و محصولات زائد را از خون پاک کرده و ادرار را ایجاد می کنند. جهش در این ژن ها باعث آنومالی های کلاژن تیپ ٤ در گلومرول ها میشود که از فیلترینگ مناسب خون توسط کلیه ها ممانعت کرده و به خون و پروتئین اجازه ورود به ادرار را میدهد. تدریجا در کلیه ها زخم ایجاد میشود و نهایتا منجر به نارسایی کلیه در بسیاری افراد مبتلا به سندرم آلپورت میشود.

کلاژن تیپ ٤ یکی از اجزا مهم ساختارهای گوش داخلی نیز میباشد ، بویژه اندام کورتی که امواج صوتی را به پیام های عصبی برای مغز تبدیل میکند. تغییرات در کلاژن تیپ ٤  اغلب منجر به عملکرد غیرعادی گوش داخلی شده و میتواند منجر به از دست دادن شنوایی شود. در چشم ها ، این پروتئین برای حفظ شکل عدسی ها و رنگ طبیعی شبکیه ضروری است. جهش هایی که کلاژن تیپ ٤  را معیوب می کنند ، میتوانند منجر به از دست دادن شکل عدسی ها و ایجاد شبکیه با رنگ غیرعادی، شوند.

الگوی توارث سندروم آلپورت

سندروم آلپورت میتواند الگوهای توارث متفاوتی داشته باشد. در حدود ٨٠ درصد موارد از طریق جهش های ژن COL4A5 ایجاد شده و با الگوی توارث وابسته به X  به ارث میرسد. این ژن روی کروموزوم X (یکی از دو کروموزوم جنسی ) قرار گرفته است. در مردان ( افرادی که تنها یک کروموزوم X دارند ) ، یک کپی تغییر یافته از ژن COL4A5 در هر سلول برای ایجاد نارسایی کلیه و دیگر علائم شدید این اختلال ، کافی است. در زنان ( افرادی که ٢ کروموزوم X دارند ) ، یک جهش در یک کپی از ژن COL4A5 معمولا تنها منجر به هماچوری میشود اما برخی زنان علائم شدید بیشتری را تجربه میکنند. مشخصه وراثت وابسته به X این است که پدرها نمیتوانند صفات وابسته به X را به پسران خود انتقال دهند. در حدود ١٥ درصد موارد ، سندرم آلپورت از جهش های هر دو کپی ژن COL4A3 یا COL4A4 ایجاد شده و با الگوی توارث اتوزومی مغلوب به ارث میرسد.

والدین افرادی که اختلال اتوزومی مغلوب دارند ، هر کدام یک کپی از ژن تغییر یافته را دارند و حامل نامیده میشوند. برخی حاملین بیمار نبوده و دیگران بیماری با شدت کمتر به نام نوروپاتی غشای پایه نازک را کسب میکنند که از طریق هماچوری شناسایی میشود. سندرم آلپورت در حدود ٥ درصد موارد ، وراثت اتوزومی غالب دارد. افراد با این فرم از سندرم آلپورت یک جهش در ژن COL4A3  یا  COL4A4 در هر سلول دارند. اینکه چرا برخی افراد با یک جهش در ژن COL4A3 یا COL4A4 دارای سندرم آلپورت اتوزومال غالب می باشند و دیگران نوروپاتی غشا پایه نازک دارند ، مبهم باقی مانده است.

شرایط انجام آزمایش:

• بهترین نوع نمونه خون تام در لوله EDTA می باشد.
• انجام مشاوره ژنتیک قبل از آزمایش و تکمیل فرم های مربوطه الزامی است.
• مدت زمان انجام آزمایش از 2 تا 5 ماه متغییر است.
• برای انجام آزمایش نیازی به ناشتا بودن وجود ندارد.
• بعد انجام مرحله اولیه ممکن است نیاز به جلسات مجدد مشاوره ژنتیک وجود داشته باشد.
• نتیجه اولیه در یک بازه زمانی بین 15 الی 30 روز بعد از نتیجه اولیه مورد تایید نهایی قرار خواهد گرفت (بدون اخذ هزینه مازاد).
• بسته به نتایج حاصله ممکن است نیاز به نمونه گیری از سایر اعضای خانواده نیز وجود داشته باشد.
   
  

محدودیت آزمایش:

• در مواردی نتیجه به دست آمده از آزمایش ممکن است با اطلاعات علمی موجود قابل تفسیر نباشد و نیاز به مراحل تکمیلی بیشتری وجود داشته باشد.
• هزینه زیاد این آزمایش از دیگر محدودیت های آن می باشد.