دیس اتونومی خانوادگی

دیس اتونومی خانوادگی

Familial dysautonomia

OMIM: #223900

توصیف بیماری

دیس اتونومی خانوادگی یک اختلال ژنتیکی است که رشد و بقا سلول های عصبی خاصی را تحت تاثیر قرار میدهد. این اختلال سلول های سیستم عصبی خودمختار ( کنترل کننده عملکردهای غیرارادی مثل گوارش ، تنفس ، تولید اشک و تنظیم فشار خون و دمای بدن میباشد ) را تحت تاثیر قرار میدهد. این بیماری سیستم عصبی حسی ( کنترل کننده فعالیت های مرتبط با حس ها مثل حس چشایی و احساس درد ، گرما و سرما  میباشد ) را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. دیس اتونومی خانوادگی نوروپاتی حسی و خودمختار تیپ 3 نیز نامیده میشود. مشکلات مرتبط با این بیماری  ابتدا در دوران نوزادی ظاهر میشوند. علائم اولیه شامل تون ماهیچه ای ضعیف ( هیپوتونی ) ، اختلالات خوردن ، رشد کم ، فقدان اشک ، عفونت های ریوی فراوان و اختلال در حفظ دمای بدن میباشند. نوزادان کمی بزرگتر و کودکان کمی کوچکتر ممکن است نفس خود را برای دوره های زمانی طولانی در سینه نگه دارند که ممکن است باعث کبودی صورت یا لب ها ( سیانوز ) یا غش کردن شود. این رفتار نگه داشتن نفس معمولا در سن 6 سالگی متوقف میشود. مراحل مهم و برجسته رشد مثل راه رفتن و صحبت کردن معمولا تاخیریافته است ، گرچه ، برخی افراد مبتلا هیچ علامتی از تاخیر رشدی نشان نمیدهند.

علائم دیگر در کودکانی که به مدرسه میروند شامل شب ادراری ، دوره هایی از استفراغ ، حساسیت کاهش یافته به تغییرات دمایی و درد ، تعادل ضعیف ، انحنای غیرعادی نخاع ( اسکولیوز ) ، کیفیت ضعیف استخوان و افزایش ریسک شکستگی های استخوان و مشکلات کلیوی و قلبی ، میباشند. افراد بیمار دارای تنظیم ضعیف فشار خون نیز میباشند. آن ها ممکن است افت ناگهانی فشار خون در زمان ایستادن ( فشار خون پایین ارتواستاتیک ) را تجربه کنند که میتواند باعث سرگیجه ، تاری دید یا غش کردن شود و همچنین ممکن است دارای دوره هایی از فشار خون بالا در زمان عصبانیت یا هیجان زدگی یا حین استفراغ نیز باشند. در حدود یک سوم کودکان مبتلا به این بیماری دارای ناتوانی های یادگیری مثل تمرکز کم  میباشند که به کلاس های آموزشی تخصصی نیاز دارند. در بزرگسالی ، افراد مبتلا اغلب دارای افزایش مشکلات تعادل و وراه رفتن مستقل میشوند. دیگر مشکلاتی که ممکن است در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی ظاهر شود شامل آسیب ریوی به علت عفونت های مکرر ، اختلال در عملکرد کلیه و تشدید مشکل بینایی به علت کوچک شدن  سایز ( آتروفی ) اعصاب چشمی که حامل اطلاعات چشم ها به مغز هستند ، میباشد.

فراوانی

دیس اتونومی خانوادگی ابتدا در یهودیان اشکنازی ( اروپای مرکزی یا شرقی ) ظاهر شد. این بیماری 1 در هر 3700 فرد در جمعیت یهودیان اشکنازی را تحت تاثیر قرار میدهد. این بیماری در جمعیت عمومی بسیار نادر است.

علل بیماری

جهش های ژن ELP1 باعث ایجاد دیس اتونومی خانوادگی میشوند. ژن ELP1 دستورالعمل هایی برای ساخت پروتئینی که در یک سری سلول های سراسر بدن شامل سلول های مغز یافت میشود ، فراهم میکند. تقریبا تمام افراد مبتلا به این بیماری دو نسخه یکسان از جهش ژن ELP1 در هر سلول دارند. این جهش میتواند برهمکنش  اطلاعات  با همدیگر که باعث ایجاد یک طرح برای ساخت پروتئین ELP1 میشود را مختل کند. در نتیجه این خطا ، میزان کمی پروتئین ELP1 تولید میشود. این جهش  در همه سلول ها به طور یکسان عمل نمیکند ، برخی سلول ها میزان نسبتا طبیعی از پروتئین را تولید میکنند و دیگر سلول ها بویژه سلول های مغزی میزان بسیار کمی از این پروتئین دارند. در سلول های مغز ، فعالیت های ضروری احتمالا به علت میزان کم یا عدم حضور پروتئین ELP1 مختل شده و منجر به ظهور علائم دیس اتونومی خانوادگی میشود.

الگوی توارث

این بیماری با الگوی توارث اتوزومی مغلوب به ارث میرسد ، به این معنی که هر دو کپی ژن در هر سلول حاوی جهش میباشند. والدین فردی با بیماری اتوزومی مغلوب هر کدام یک کپی از ژن جهش یافته را حمل میکنند ، اما معمولا علائم و نشانه های بیماری را نشان نمیدهند.